Geen Mercy Ships, wel iets met bootjes...

Ik ben weer weg!! Het ging weer snel en een beetje onverwacht - maar daar hou ik wel van ;). Ik zal beginnen bij het begin.

Zoals vele verhalen inmiddels zijn ivm COVID, zo is deze ook gestart. Vorig jaar had ik bedacht dat ik wel weer naar Mercy Ships zou gaan om daar een aantal weken of maanden weer aan boord werkzaam te zijn. Echter wegens COVID is het schip momenteel niet operatief. Je kunt je voorstellen dat als op een schip een virus uitbreekt, velen ziek zullen zijn. En met honderden mensen aan boord is het ook lastig om afstand te kunnen houden. Tevens hebben we maar 2 IC bedden aan boord, en zijn we een operatie-schip, geen behandel-met zuurstof en medicatie-schip. 
Ik weet dat ondertussen de organisatie druk bezig het met hoe we wel operatief kunnen zijn, maar dit kost tijd...

Dus ja, vanwege COVID heb ik het kalenderjaar 2020 geen vakantie gehad en doorgewerkt - wat betekend dat het nu tijd werd om ze wel op te nemen, anders vervallen ze. Maar ja, 6 weken werkeloos thuis zitten en een lockdown in NL zie ik dit niet zo zitten. Helemaal niet als ik weet dat ik als SEH-verpleegkundige misschien ergens anders wel hard nodig ben. Dus, Annerieke ging opzoek naar een nieuwe (vrijwilligers)bijbaan.

En die is gevonden bij “Stichting Bootvluchteling” (ook wel BRF - Boat Refugee Foundation).  Een week voor dit vertrek kwam er op Facebook de volgende vacature voorbij; wij zijn opzoek naar oa een SEH verpleegkundige die vanaf 15 februari minimaal 6 weken beschikbaar is om als vrijwilliger aan slag te gaan op het vluchtelingenkamp te Lesbos, Griekenland. 
Het heeft zo moeten zijn, deze vacature was voor mij!! Dit ben ik en dit kan ik! Ik heb ondertussen ervaring met het werken in het buitenland / andere omstandigheden - ik ben die weken vrij en SEH pleeg. En dus zat ik binnen een week op het vliegtuig naar Lesbos, een Grieks eiland met uitzicht op de Turkse kust. 

Eenmaal aangekomen moest nog wel 1 week in quarantaine. Hoewel ik COVID gevaccineerd ondertussen ben, is dit nog wel steeds de eis van de Griekse overheid. Ik moet eerlijk zeggen, ik vond het wel prettig. Even niets na een hectische week van aanmelding, nog gewoon diensten op de SEH werken, tas pakken, dingen zoals COVID PCR regelen en heel veel papierwerk voor de Griekse overheid zodat ik hier als medicus mag werken. Dagelijks een uurtje wandelen, uitslapen, Netflix & een boek, genieten van de Griekse zon zolang er maar geen koude wind is... Maar na 7 dagen was ik er zeker wel aan toe om er uit te mogen en aan het werk te gaan. Het is tenslotte toch de reden waarom ik op dit eiland zit, en ondertussen was ik al toegevoegd aan diverse Whatsapp groepen waar nog weinig van snapte - ik had er nog geen beeld bij en m’n collega’s nog niet ontmoet.

Ik werd opgehaald en kreeg een plekje in 1 vd 2 vrijwilligershuizen. Tegen een vergoeding is dit mijn nieuwe “thuis”. Het is een groot, oud Grieks huis met vele kamers. De kelder herbergt onze centrale apotheek en een mini wasruimte, de begane grond bevat het kantoor van onze coördinatoren, een kleine woonkamer, een werkkamer voor vergaderingen en opslag spullen, een kamertje met heel veel dozen met gedoneerd materiaal, een slaapkamertje, een keukentje en een kleine badkamer/toilet ruimte. De eerste verdieping heeft een heel aantal 1 of meer persoons slaapkamers met de toegang naar de zolder: nog een slaapkamer met een heerlijk groot dakterras. 
Ik ben gezegend met een 1-persoonskamer, maar wel direct naast de gehorige badkamer (ik hoor dus iedere............;).

De volgende ochtend gelijk een volle, drukke dag met een 2-tal vergaderingen, nadien naar het kamp gereden om voor de dienst samen nog een snelle rondleiding op werklocatie te krijgen en een simulatie training te doen - en toen was het 17.00 uur en gelijk aansluitend begon mijn dienst.

Toch wel een beetje overrompeld als ik was door het zien van het kamp in de verte (onze clinic staat aan het begin), het ontmoeten van nieuwe collega’s uit NL, België, UK en Australië en onze vertalers en ben ik naar mijn tafel gelopen en de eerste patiënt binnen geroepen. “Dag, ik ben Annerieke - verpleegkundige, en wat kan ik voor u doen?”. 

Ik zal even proberen een beetje duidelijkheid te schetsen over hoe en wat. Op het kamp zijn vele, vele NGO’s (Non Government Organisations) aanwezig en overdag werkzaam. Van het verstrekken van eten tot pampers, het leggen van vloertjes in tenten, van medische & psychiatrische zorg tot ondersteuning van zwangere vrouwen. O.a. Artsen zonder grenzen en de UNHCR zijn hier ook werkzaam. Deze NGO’s zijn gewoon op werkdagen werkzaam, maar niet in de weekenden en avonden. En dan springen wij in. Van maandag t/m vrijdag zijn wij open van 17.00 tot 24.00 uur. Het weekend van 10.00 tot 24.00 uur - verdeeld over een tweetal diensten. Tussendoor nemen we een paar minuten pauze om gauw in de buitenlucht/kou onze koude maaltijd te eten (geen keuken of magnetron aanwezig) en een toiletbezoek betekent een Dixie - ik wil niet in detail vertellen hoe deze op het kamp er uit ziet (ik weet wel dan ik zelfs met ademen door mijn mond nog kan ruiken....).

In de nacht is er dus geen medische zorg aanwezig, alleen politie is aanwezig in het kamp die dan dus een AMBU moet bellen voor ieder medisch geval. Je kunt je voorstellen dat de over het algemeen de politie, de AMBU en dus ook het ziekenhuis blij is met ons omdat we vele dingen ter plaatsen kunnen behandelen. ‘S avonds zijn wij dus samen met de politie de enigen als externe partijen aanwezig. Het kamp wordt 24/7 streng beveiligd met 1 centrale ingang (en 3 nooduitgangen).

In het kamp wonen ruim 7000 mensen, het grootste gedeelte zijn kinderen. De gezinnen wonen in de kleine tenten, die ze vaak delen met nog 1 ander gezin (of soms 2, als het kleinere gezinnen betreft). De alleenstaanden leven in grote tenten waarin “hokjes” zijn gebouwd die stapelbedden hebben  -   laat dit even op je inwerken, dat je dus NIETS geen leefruimte of privacy hebt!!  Je laat je eigen huis, eventuele familie en vrienden (als je die nog hebt en niet voor je eigen zijn vermoord en of verkracht) achter om eigen veiligheid op te zoeken. Je geeft al je geld uit om in Europa aan te komen, en dan beland je hier. Met vele anderen in een streng bewaakt kamp, een hoge omheining alsof het een gevangenis is, wachten op een moment dat je asiel aanvraag gestart kan worden. Dit laatste duurt al vaak ruim een jaar, met dan nog maar de vraag of je überhaupt asiel ontvangt of dat je terug gestuurd wordt. Je hebt met anderen of alleen maanden, jaren gereisd, een onveilige oversteek gemaakt over het water met een gammel en overvol bootje om uiteindelijk HIER? te belanden. 

Goed, terug naar mijn eerste dienst. De patiënten komen aan en worden begroet door de support crew van de avond, 1 van onze collega’s. Op volgorde, tijd van binnenkomst worden ze gezien - tenzij er iets aan komt wat eerdere prioriteit heeft. Hierbij denk ik aan heftige paniekaanvallen, grote wonden of koortsige en zieke kinderen/baby’s. De meeste mensen wachtend in de rij hebben hier begrip voor, soms ook niet - wat er voor kan zorgen dat er een onveilige situatie kan ontstaan. We staan aan de rand van het kamp, aan de weg met de winderige zee er naast - met donkere lucht en koude wind kan de situatie goed zijn, maar ook zeer onrustig of zelfs onveilig. Zodra ze aan de beurt zijn worden ze gezien door de 1 vd 2 triage verpleegkundigen in de tent - mijn collega en ik. Wanneer het nodig is, sturen we ze door naar de dokter in de (hospi)container waar we 2 onderzoekskamers hebben. De verpleegkundige werkt dus buiten, de artsen binnen - mede vanwege de privacy en lichamelijk onderzoek. Zo nodig ondersteund de verpleegkundige de arts. De meeste patiënten die binnenkomen, hoef ik niet door te sturen. Velen kan ik blij maken met paracetamol en/of ibuprofen, een maagbeschermer (omeprazol), honing voor de keelpijn, multivitamine of een zakje ORS, met daarbij wat tijd en uitleg. Of oordopjes, een goede nachtrust doet wonderen. Soms een pleister of een drukverband, helaas met enige regelmaat het verzorgen van een verse brandwond - veelal bij kinderen.

Het valt mij op dat velen geen weet hebben van een beetje algemene gezondheid, bij een kleine verkoudheid komen ze al en zouden ze eigenlijk wel antibiotica willen hebben. Of dagen lopen ze al met tandpijn (er is overdag op afspraak een tandarts aanwezig) en poetsen ze maar 1 x per dag hun tanden. Ook hoofdpijn is een ding! Velen drinken maar Max een halve liter vocht (ik snap het stiekem ook wel - die WC is niet te doen...), en hebben letterlijk vele kopzorgen. Men slaapt op matjes op een houten vloer, rugpijn - nekpijn en hoofdpijn is dan al snel een feit. Naast dus het geven van medicatie, op indicatie het doen van de algemene controles geef ik dus ook heel veel uitleg. Over het algemeen gaan mensen tevreden terug naar hun tent, sommige teleurgesteld dat ze na 1 dag keelpijn zonder koorts geen antibiotica van mij krijgen. 

Vele klachten komen voort vanuit de algemene omstandigheden; paniekaanvallen (in ernstige vorm die ik in NL niet heb meegemaakt) vanwege uitzichtloze situatie - psychiatrische zorg is groot, hoofdpijn vanwege de zorgen en het slechte slapen, misselijk en braken vanwege vieze geurtjes van de buren, een verkouden baby die al een paar nachten wat huilerig is en daarbij dus voor velen de nachtrust verstoort wordt. Dan snap ik het wel, dat mensen komen om te kijken of wij niet het juiste tabletje hiervoor hebben.

De meesten vanuit het kamp komen uit Afghanistan. Kleinere groepen komen uit Syrië, Congo, Somalië, Sudan, Yemen, een enkeling uit West-Afrika. Met al deze mensen, zijn er natuurlijk ook verschillende gesproken talen. Net zoals met Mercy Ships, werken wij dan ook dagelijks samen met vertalers. Het verschil is wel, deze mensen zijn ook vluchtelingen - ze spreken (toevallig) goed Engels en daarbij hebben ze dus een “baan” bij ons. Ze krijgen maandelijks een kleine vergoeding, krijgen iedere dienst een warme (weliswaar afgekoeld) maaltijd en ze mogelijk wekelijks 1 was inleveren. Onze vertalers horen dus van hun medemensen al hun ellende, terwijl ze zelf ook in die ellende zitten... 
Zo nodig krijgen zij geloof ik ondersteuning en praktische zaken, maar dat weet ik niet precies - en hoef ik ook nog niet precies te weten.
Tussen haakjes, ik moet deze weken al genoeg andere dingen weten en onthouden. Van simpele vragen van “waar liggen de vuilniszakken” tot “hoe moet ik deze patiënt doorverwijzen, en naar welke NGO”. Ik verzuip soms zelf nog in alle logistieke dingen en NGO’s, dan snap ik dat soms ook de vluchtelingen zelf niet weten waar ze naar toe moeten gaan.

Ik spreek patiënten met meerdere fysieke klachten die getuige zijn geweest van een moord op eigen broer en echtgenote, hierbij 4 jarig dochtertje uit het oog verloren (Congo), tot een vrouw die met een dikke buik kermend binnen komt lopen (moet in de avond ongeveer 15 min lopen op onverharde grindweg) en na kort onderzoek gewoon in bevalling is en wij haar door sturen naar het ziekenhuis zonder waar enkel Grieks gesproken wordt en niemand jou snapt in je eigen taal. Zodra het kan wordt je terug gestuurd en dan sta je daar in je kraamweek met een paar dagen oude baby op een winderig, volgepakt kamp waar vaak geen fatsoenlijke matras te vinden is.
Van een gezonde, goedlachse baby met een snotneus tot iemand die in gevecht is geweest en heeft een scheefstaande, bloedende neus. Geen dag is hetzelfde, van weinig patiënten tot een hele lange rij. 

De dagen zijn lang (uitslapen kan ik heel goed thuis, hier toch iets minder omdat alles kraakt en piept - en die badkamer naast me), de ontmoetingen met patiënten zijn goed en verdrietig, het team werkt fantastisch samen en er hangt een goede sfeer. Iedereen is hier toch met dezelfde intentie: zorg bieden aan de mensen die hier anders geen toegang tot krijgen. Want zeg nou zelf; ieder mens heeft toch recht op gezondheidszorg. Net zoals bij Mercy Ships betalen wij zelf onze reis, kost in inwoning. We zijn hier niet om geld te verdienen, maar om wat te betekenen voor onze medemens op aarde. 

Hoewel deze blog gevolgd wordt vanuit interesse in mijn werk aan boord van de Afrika Mercy, het huidige schip van Mercy Ships (ps: wisten jullie al dat er een nieuw en groter schip aan komt?! De Global Mercy!!), hoop ik dat jullie deze blog met dezelfde interesse en betrokkenheid hebben gelezen.

Liefs vanuit Lesbos, Griekenland!

Annerieke

(( Mochten jullie mij willen ondersteunen in de onkosten (€500,- vliegticket, €450,- kost en inwoning vrijwilligershuis), altijd welkom maar voel je niet verplicht! Het is niet zo geregeld als bij Mercy Ships, dus het zal dan gewoon contant of naar mijn bankrekening moeten. ))